Op 26 maart 2019 heeft het Europees parlement de definitieve tekst van de nieuwe auteursrechtrichtlijn goedgekeurd met 348 stemmen voor, 274 stemmen tegen en 36 onthoudingen. Deze nipte meerderheid is het resultaat van jarenlange discussies over de bepalingen. Het is nu aan de lidstaten om de tekst goed te keuren in de raad van Europa, doch de kans is miniem dat zij nu nog wordt geweigerd. Na de definitieve goedkeuring krijgen de lidstaten 2 jaar om de regels te implementeren. Het is nu nog onduidelijk wat de precieze impact zal zijn van de richtlijn, maar wat wel zeker is, is dat het internetlandschap op zijn grondvesten zal daveren.

Doel van de richtlijn

Het doel van de richtlijn is om de reeds bestaande verplichtingen die voortvloeien uit auteursrechten op adequate wijze te kunnen afdwingen op het internet. Ze wil een eengemaakte digitale markt creëren, die toelaat aan de makers van informatie en inhoud op het internet, de zgn. content creators, en nieuwsuitgevers om met internetgiganten te onderhandelen, terwijl de vrijheid van meningsuiting op het internet verzekerd blijft.

Controverse

Gezien de verregaande gevolgen die de richtlijn zal hebben op de werking van het internet, is een intense discussie ontstaan.

De voorstanders van de richtlijn zijn voornamelijk grote industriële groepen die content producers vertegenwoordigen. Voorbeelden zijn The Society of Authors, The European Federation of Journalists, Warner Music Group en Universal Music Group. Ook artiesten zoals Paul McCartney, David Guetta en Jean-Michel Jarre steunen openlijk de richtlijn.

De grote critici van de richtlijn zijn de grote internetbedrijven. YouTube voert actief campagne tegen de richtlijn onder de hashtag #saveyourinternet. Ook de Silicon Valley lobby-groep CCIA, waar onder meer Facebook, Google, eBay, Amazon en Netflix lid van zijn, alsook de oprichter van Wikipedia Jimmy Wales, verzetten zich tegen de richtlijn.

De discussie gaat voornamelijk over de artikelen 11 en 13, die respectievelijk de linktaks en de uploadfilter worden genoemd.

Artikel 11: De ‘linktaks’

Volgens artikel 11 dienen websites die links van andere uitgevers, zoals Google News, overnemen en delen, een licentie te verkrijgen voor het gebruik van deze links. De licentie is niet vereist indien ze slechts de link en enkele kernwoorden overnemen, doch enkel als deze gepaard gaat met enige uitleg, tekst of inleiding. Omdat de uitgever de overnemer kan verplichten te betalen voor gebruik van de link, wordt dit artikel door critici de ‘linktaks’ genoemd. De bepaling geldt niet voor privaat gebruik, niet-commercieel gebruik of voor mediapublicaties van individuele gebruikers.

Het grote bezwaar tegen dit artikel is dat het vrije verkeer van informatie op het internet in het gedrang zou kunnen worden gebracht. Ook kan dit artikel op verschillende manieren worden geïnterpreteerd. Zo blijft het onduidelijk vanaf wanneer de betaling is verschuldigd en op wie ze precies van toepassing is.

Artikel 13: de ‘uploadfilter’

Volgens artikel 13 moeten grote internetplatformen waarop op grote schaal informatie wordt gedeeld, actief voorkomen dat auteursrechtelijk beschermde werken onrechtmatig worden aangeboden op hun websites. Dit wil zeggen dat bedrijven zoals YouTube, Google en Facebook verantwoordelijk worden gesteld om proactief content waarbij inbreuk gemaakt wordt op auteursrechten, te bannen.

Om deze aansprakelijkheid te vermijden, zullen de internetgiganten in de praktijk uploadfilters moeten installeren die automatisch content tegenhouden waarvan vermoed wordt dat zij auteursrechten schendt. Dergelijke filters kunnen echter niet accuraat het onderscheid bepalen tussen rechtmatig en onrechtmatig gebruik. Het nefaste gevolg is dat veel content die wel rechtmatig is, onterecht toegang ontzegd zal worden tot het platform.

Conclusie

Voorlopig is het nog afwachten wat de concrete gevolgen van de richtlijn zullen zijn. Veel zal afhangen van hoe de lidstaten de bepalingen implementeren en hoe zij worden afgedwongen. Een verschil in behandeling in verschillende lidstaten is hierbij zeker niet ondenkbaar, en is zelfs waarschijnlijk. Eén ding is zeker: de manier waarop het internet functioneert zal ingrijpend worden gewijzigd.

Voor meer informatie over auteursrecht en over de toekomstige wijzigingen, kan u contact op nemen met Lucas Lenaerts (lucas.lenaerts@sub-rosa.be).

Lucas Lenaerts
Advocaat Sub Rosa Legal